Ustawa rządowa 3 maja 1791 - 04-05-2021

Uznając, iż los nas wszystkich od ugruntowania i wydoskonalenia konstytucyi narodowej jedynie zawisł, długiem doświadczeniem poznawszy zadawnione rządu naszego wady, a chcąc korzystać z pory, w jakiej się Europa znajduje, i z tej dogorywającej chwili, która nas samym sobie wróciła; wolni od hańbiących obcej przemocy nakazów,

ceniąc drożej nad życie, nad szczęśliwość osobistą, egzystencyę polityczną, niepodległość zewnętrzną i wolność wewnętrzną narodu, którego los w ręce nasze jest powierzonym; chcąc oraz na błogosławieństwo, na wdzięczność współczesnych i przyszłych pokoleń zasłużyć; mimo przeszkód, które w nas namiętności sprawować mogą, dla dobra powszechnego, dla ugruntowania wolności, dla ocalenia ojczyzny naszej i jej granic, z największą stałością ducha niniejszą konstytucyę uchwalamy; i tę całkowicie za świętą, za niewzruszoną deklarujemy, dopókiby naród w czasie prawem przepisanym, wyraźną wolą swoją nie uznał potrzeby odmienienia w niej jakiego artykułu. Do której to konstytucyi dalsze ustawy sejmu teraźniejszego we wszystkiem stosować się mają.

           3 maja 1791r. Sejm Wielki uchwalił Ustawę Rządową. Wykorzystując nieobecność  oponentów spowodowane wielkanocną przerwą świąteczną, stronnictwo reformatorskie pod patronatem króla przyjęło ustawę nazwaną później Konstytucją. Jako pierwsza w Europie i druga w świecie regulowała organizację władzy państwowej oraz prawa i obowiązki obywateli. Była próbą reformy chylącej się ku upadkowi Rzeczpospolitej, której ustrój opierał się na „złotej wolności szlacheckiej” (wolnej elekcji, liberum veto i przywilejach stanowych). Konstytucja wprowadzała trójpodział władzy, monarchię dziedziczną, opiekę prawną nad chłopami i mieszczaństwem oraz znosiła liberum veto. Likwidowała główne wady ustroju, które uczyniły z Rzeczpospolitej protektorat rosyjski.

            W następnym roku, gdy w rocznicę uchwalenia Ustawy Rządowej król wmurował kamień węgielny pod Świątynię Opatrzności Bożej (będącej wotum dziękczynnym za uchwalenie Konstytucji) rozszalała się burza. Jednoznacznie zostało to odczytane jako niedobry znak nadchodzącej przyszłości. Utworzona w tym samym czasie konfederacja targowicka, skupiająca przeciwników reform, wspólnie z Rosją wszczęła walkę o przywrócenie dawnego ustroju. Kilka miesięcy później Targowiczanie przejęli władzę w kraju unieważniając reformy Sejmu Wielkiego.

            Po upadku Rzeczpospolitej zaczęła rodzić się legenda Konstytucji 3 maja jako ostatniej, rozpaczliwej próby ratowania upadającego państwa. Po odzyskaniu niepodległości w 1918r. rocznice uchwalenia Ustawy Rządowej były najważniejszymi świętami państwowymi w II Rzeczpospolitej. Po latach okupacji niemieckiej i sowieckiej oraz rządach komunistycznych, kiedy obchodzenie święta Konstytucji 3 maja było zakazane, powrócono do jego obchodów po zmianach ustrojowych. Od 1990r. świętujemy kolejne rocznice. Przypominamy dokonania przodków, ucząc się na ich przykładzie szacunku dla dobra wspólnego – jakim jest Ojczyzna.

Uczniowie klas
IV a i VIII b SP
oraz
II a i II d LO